Onzekerheden en risico’s

Externe onzekerheden (kansen en risico’s) die ROC MN onderkent zijn onder andere:

• Toegenomen multi-problematieken bij studenten waardoor er druk komt te staan op onderwijsteams en docenten in het bijzonder;

• Arbeidsmarkttekorten van instellingen vragen het onderwijs om sneller hierop in te spelen terwijl wij ook de zorgvuldigheid en kwaliteit van het systeem hebben te borgen (kwalificatiedossiers en examinering als voorbeeld);

• Organisaties die studenten verleiden te gaan werken nog voordat ze hun opleiding hebben afgerond (groenpluk). Dit heeft gevolgen voor studentsucces;

• Toename anderstaligen/vluchtelingen in het onderwijs. Uitdaging om hier passende ondersteuning te bieden;

• Ontwikkelingen (o.a. technologische) op de arbeidsmarkt gaan zo snel, dat het in sommige branches niet haalbaar is dit bij te houden. Dit vraagt om nauwe samenwerking met bedrijfsleven, hybride docentschap, flexibel omgaan met de kwalificatiestructuur.

Succes 2022: stabiliteit in onze opdracht en bekostiging versterkt onze innovatiekracht

De WEB spreekt over een drievoudige opdracht voor het beroepsonderwijs:

1. Kwalificatie voor een beroep;

2. Kwalificatie voor democratisch burgerschap;

3. Kwalificatie voor doorstroming naar vervolgonderwijs.

Er is sprake van steeds veranderende wet- en regelgeving en steeds meer opdrachten, die niet tot de kern van de drievoudige opdracht van het mbo horen. Tijdslijnen die daarin opgenomen worden sluiten nauwelijks aan bij de interne beleidscyclus in de sector en schooljaarcyclus. Op steeds wisselende momenten extra verantwoorden, naast het formele moment van het bestuursverslag, gaat ten koste van de focus op het primaire proces. Ook zijn er steeds meer conflicterende indicatoren. Dit beïnvloedt de focus in deze onderwijssector. Er worden in toenemende maten eisen gesteld aan de secundaire en tertiaire bedrijfsvoeringsprocessen, wat eveneens ten koste gaan van het aandeel onderwijsgevend personeel.

In april 2018 presenteerde de commissie macrodoelmatigheid MBO (CMMBO) het rapport ‘Arbeids- marktperspectief van creatieve mbo-opleidingen’ aan de minister van OCW. Omdat de opleidingen tot artiest en dtp’er volgens de commissie te weinig uitzicht bieden op werk, adviseerde de CMMBO om deze kwalificaties te beëindigen. Eigen alumni onderzoek onderschreef de uitkomsten van dit onderzoek echter niet. Voor komende schooljaren is het advies de studentenaantallen landelijk te bevriezen. Dit heeft een enorm effect op de studenten.

Studentsucces beïnvloed door toenemende maatschappelijk zorg en problematiek

Passend onderwijs staat voor maatwerk in het onderwijs. In de volle breedte. Het geldt voor alle studenten in de leeftijd van 20 tot 23 jaar die extra ondersteuning nodig hebben. Binnen het stelsel van passend onderwijs werken scholen met elkaar in samenwerkingsverbanden om ervoor te zorgen dat alle leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte onderwijs krijgen dat bij hen past. Onderwijs dat hen uitdaagt, dat uitgaat van hun mogelijkheden en rekening houdt met hun beperking. Mbo-instellingen zijn nu zelf verantwoordelijk voor het organiseren en vormgeven van hun ondersteuningsaanbod. De toegenomen problematiek bij studenten en de extra ondersteunings- of begeleidingsbehoefte leiden tot meer zorgarrangementen. Het effect van meer aandacht voor passend onderwijs en studenten met een zorgindicatie stelt andere eisen aan docenten en levert waarschijnlijk een verhoging van de werkdruk.

Informatiebeveiliging en privacy

Goede informatiebeveiliging berust op de drie pijlers: Mens, Techniek en Organisatie. Deze krijgen binnen ROC MN continu aandacht. Dit gebeurt door middel van het verhogen van de bewustwording en het nemen van technische en organisatorische maatregelen.

Terugblik op 2019

• Risicoanalyse op het gebied van informatiebeveiliging en privacy is uitgevoerd; in het project Safe IBP 2019, dat is voortgekomen uit de risicoanalyse, zijn diverse maatregelen doorgevoerd die de risico’s mitigeren;

• Phishingmail simulaties onder medewerkers uitgevoerd; conclusie is dat dit ook in 2020 aandacht behoeft;

• Telefonische phishing simulaties zijn uitgevoerd op meerdere afdelingen;

• Er zijn meerdere datalekken geweest waarbij het protocol meldplicht datalekken gevolgd is. Er is een toename te zien in het aantal security-incidenten dat gemeld is. Dit komt mede door het vergroten van het bewustzijn van medewerkers;

• Belangrijkste risico dat nu onderkend wordt, is afpersing door professionele criminelen. De kans is toegenomen dat wij aangevallen worden sinds de Universiteit Maastricht is getroffen. De vraag is niet of, maar wanneer dit ons overkomt. Hier worden meerdere mitigerende maatregelen voor ingezet.

Speerpunten 2020

• Bewustwording van medewerkers en studenten. Onder andere door het uitrollen van een e-learningmodule informatiebeveiliging en privacy

• Opvolging acties naar aanleiding van de lessons learned van de Universiteit Maastricht

• Verder verhogen van het volwassenheidsniveau conform het Toetsingskader van saMBO-ICT

Interne onzekerheden en risico’s die ROC MN onderkent zijn onder andere:

• De snelle ontwikkeling van beroepen, digitalisering en toenemende arbeidsmarkttekorten vraagt veel van het onderwijs. Innovatie en adaptie is belangrijker dan ook. Dat betekent dat in een gelijk tempo een programma wordt uitgevoerd om studentsucces te vergroten (het programma passend onderwijzen en ondersteunen), het opleidingsaanbod flexibel wordt gemaakt (modulair en gepersonaliseerd) en stappen worden gezet richting een leven lang ontwikkelen. Dit is een majeure verandering die samenvalt met een sterke basis van onderwijskwaliteit, Dit is ambitieus, doch noodzakelijk, en vraagt het uiterste van de organisatie;

• Het vasthouden van het werkplezier van medewerkers door tal van interventies;

• De bedrijfsvoering wordt steeds professioneler en er verschijnen nieuwe vraagstukken en functies zoals een functionaris gegevensbescherming. Dit zijn randvoorwaardelijke zaken en de focus ligt in het onderwijsteam. Het is continue balanceren om hierin evenwicht te bewaren en de middelen maximaal te besteden aan het onderwijsgevende personeel en daar waar het gebeurt: in de klas.

Sturing langs resultaatsafhankelijke kwaliteitsafspraken

De arbeidsmarkt voor docenten

Het opleiden tot zogenaamde 21st century skills vraagt om flexibel inrichten van onderwijsvormen met cross-overs, het inpassen van digitalisering en het proces van een leven lang ontwikkelen. Organisatiesucces is van belang om de doelen ten aanzien van Studentsucces te bereiken. Mobiliteit van personeel, inzet van gekwalificeerde vakkrachten en het bewaken van de noodzakelijke inzet van personeel, zowel intern als extern, vormen een risico. Binnen de twee arbeidsmarktregio’s die ROC MN bedient en met het oog op de gemiddelde leeftijd van het personeelsbestand, is mobiliteit gewenst en noodzakelijk. Het ROC biedt hierin tegenwicht door te sturen op verjonging en het binnenhalen van mensen met werkervaring in de praktijk. Dat lukt: het aantal medewerkers jonger dan 35 jaar met een dienstverband korter dan vijf jaar, is afgelopen jaar toegenomen.

De krapte op de arbeidsmarkt en het vinden van goede taal- en rekendocenten wijzen ons op de huidige arbeidsmarktveranderingen. Het personeelsbeleid wordt bemoeilijkt door het incidentele en resultaatafhankelijke karakter van middelen die de overheid beschikbaar stelt. Onevenwichtigheid dreigt tussen vast en flexibel personeel en geeft risico’s in de financiële soliditeit omdat de middelen worden besteed zonder de zekerheid dat deze ook worden ontvangen. Door flexibele inzet van personeel reduceert het ROC dit risico. Verzuim en de door medewerkers ervaren werkdruk vragen om het op peil houden van de vitaliteit van medewerkers terwijl de omstandigheden steeds veranderen. Dit heeft impact op de belasting van medewerkers en doet een beroep op andere kwaliteiten.

Werkplezier en continuïteit

Uit het medewerkerstevredenheidsonderzoek (2018) bleek zowel een hoge mate van ervaren werkdruk als een hoge mate van werkplezier. Het daarop ingezette beleid (duurzame ontwikkeling van personeel en de aanpak van de werkdruk) is in 2019 gecontinueerd. Het boeien en binden van personeel helpt in de aanpak van het vervangingsvraagstuk en borgt de continuïteit en concurrentiepositie van ROC MN in de regio. We verscherpen de studentbegeleiding door gedifferentieerd onderwijs in de klas, en bieden persoonlijke en nabije begeleiding gericht op het verdere ontwikkelen van talenten van de studenten. Hiervoor zijn pedagogisch-didactische vaardigheden van de docenten nodig en een beter op elkaar afgestemde interne organisatie.